1. Τι είναι η Βιοανάδραση (biofeedback);
Η Βιοανάδραση είναι μία μέθοδος υψηλής τεχνολογίας η οποία χρησιμοποιεί εξειδικευμένο λογισμικό προκειμένου να οπτικοποιήσει τις ψυχοφυσιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού.
2. Τι είναι οι ψυχοφυσιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού;
Είναι οι φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού οι οποίες επηρεάζονται από τον μηχανισμό του άγχους, αλλά και τα αρνητικά συναισθήματα. Πρόκειται για την αναπνευστική λειτουργία, την μυϊκή διέγερση, τον καρδιακό παλμό και την διάμετρο των αγγείων μας.
Η Βιοανάδραση μας δίνει αξιόπιστες μετρήσεις για κάθε μία. Οι μετρήσεις αυτές εξαρτώνται όχι μόνο από την κατάσταση στην οποία βρίσκεται εκείνη την στιγμή το άτομο, αλλά και από την συσσώρευση της επιρροής του άγχους καθόλη την διάρκεια της ζωής του.
3. Ποιος είναι ο σκοπός της Βιοανάδρασης;
Σκοπός της Βιοανάδρασης είναι να εκπαιδεύσει το άτομο να ελέγχει μόνο του τις παραπάνω λειτουργίες. Μαθαίνει την διαφραγματική αναπνοή με οπτική ανατροφοδότηση, βλέποντας δηλαδή στην οθόνη μπροστά του τον ρυθμό της αναπνοής του, το γέμισμα και το άδειασμα του διαφράγματός του με αέρα, σε σχέση με το επιθυμητό για τον οργανισμό.
Μαθαίνει τεχνικές χαλάρωσης όπως η σταδιακή μυϊκή χαλάρωση, το happy place και άλλες. Και του δίνεται η δυνατότητα να αντιληφθεί την επιρροή των σκέψεών του στις φυσιολογικές του λειτουργίες καθώς και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να ανακατευθύνει τις σκέψεις και να επαναφέρει τις λειτουργίες.
4. Πώς εφαρμόζεται η Βιοανάδραση;
Το άτομο συνδέεται με μια ειδική ζώνη, η οποία εφαρμόζει έναν αισθητήρα κάτω από τα πνευμόνια, στην περιοχή του διαφράγματος. Επίσης, στο χέρι του συνδέονται δύο καλώδια τα οποία ‘διαβάζουν’ την μυϊκή ένταση, καθώς και μία ‘πεταλούδα’ η οποία ‘διαβάζει’ την καρδιαγγειακή λειτουργία. Το άτομο μπορεί να τα βλέπει όλα αυτά στην οθόνη μπροστά του.
Εφαρμόζοντας τις ασκήσεις που διαθέτει το λογισμικό, εξασκείται στις προαναφερθείσες τεχνικές χαλάρωσης και παρακολουθεί επί τόπου την αποτελεσματικότητά τους, καταλαβαίνοντας έτσι αν τις κάνεις σωστά και συνειδητοποιώντας την επιρροή που μπορεί να έχει στις φυσιολογικές του λειτουργίες.
5. Σε τι καταστάσεις εφαρμόζεται;
Μπορεί να εφαρμοστεί με εντυπωσιακά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση αγχωδών διαταραχών, όπως οι προσβολές πανικού, οι φοβίες, το σύνδρομο μετατραυματικού στρες, το γενικευμένο άγχος, καθώς και σε διαταραχές της διάθεσης, όπως η κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή.
Η Βιοανάδραση αποτελεί ένα εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία. Στην Αυτοϊαση εφαρμόζουμε την γνωστική-συμπεριφορική ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. Μέσω της ψυχοθεραπείας το άτομο έχει την δυνατότητα να αλλάξει τα δυσλειτουργικά μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς που οδηγούν σε συναισθηματική και φυσιολογική ανισορροπία.
6. Ποιος είναι ο στόχος μας;
Ο στόχος μας στην Αυτοϊαση μέσα από την εφαρμογή της Βιοανάδρασης συνδυαστικά με βραχείας διάρκειας ψυχοθεραπεία, είναι να εκπαιδεύσουμε το άτομο ώστε να μπορεί να αυτορυθμίζεται. Να μπορεί να παρεμβαίνει στις φυσιολογικές του λειτουργίες με τρόπο άμεσο και αποτελεσματικό, ώστε να είναι σε θέση να επαναφέρει την συναισθηματική και φυσιολογική του ισορροπία.
7. Τι είναι οι φοβίες και πώς συνδέονται με το άγχος;
Η φοβία διαφέρει από τον φόβο στο γεγονός ότι είναι παράλογη. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για μια πραγματική απειλή. Αν για παράδειγμα δούμε ένα αμάξι να έρχεται με ταχύτητα κατά πάνω μας, θα βιώσουμε το φυσιολογικό συναίσθημα του φόβου.
Αν από την άλλη φοβόμαστε τα έντομα και παραλύουμε στο θέαμα μιας κατσαρίδας, τότε πρόκειται για φοβία. Οι φοβίες που έχουν καταγραφεί είναι δεκάδες. Πολλές από αυτές αφορούν εντελώς άκακα πλάσματα, αντικείμενα ή καταστάσεις.
Πολλές φορές το αντικείμενο της φοβίας μπορεί να είναι κάτι το οποίο το άτομο δεν συνάντησε ποτέ κι ούτε έχει πιθανότητες να συναντήσει. Για παράδειγμα, πώς γίνεται ένας άνθρωπος που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη να έχει ερπετοφοβία χωρίς να έχει συναντήσει ποτέ από κοντά επικίνδυνο φίδι;
Στην πραγματικότητα, το αντικείμενο της φοβίας παίζει μικρό ή και κανένα ρόλο. Πρόκειται για μια συνειρμική σύνδεση, μια ένωση που έχει κάνει ασυνείδητα ο εγκέφαλός μας.
Για κάποιο λόγο, ο οποίος μπορεί να είναι και εντελώς συμπτωματικός, το αντικείμενο της φοβίας έχει συνδεθεί με ένα σύνολο αρνητικών συναισθημάτων ή έχει μεταφραστεί λαθεμένα από τον εγκέφαλο ως κίνδυνος. Με αποτέλεσμα, όχι μόνο το θέαμα, αλλά και η σκέψη του αντικειμένου της φοβίας να ενεργοποιεί χωρίς πραγματικό λόγο τον μηχανισμό του άγχους.
Έτσι, το άτομο μπορεί να εγκλωβιστεί σε ένα φαύλο κύκλο. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των κρίσεων πανικού, αυτό που συμβαίνει συνήθως είναι ο άνθρωπος να έχει βιώσει μία ή δύο φορές στην ζωή του κρίσεις και να έχει σοβαρό πρόβλημα στην καθημερινότητά του από την φοβία του ότι θα ξαναπάθει.
Η φοβία, λοιπόν, είναι κάτι το οποίο μπορεί να κάνει την καθημερινότητα ενός ανθρώπου δυσλειτουργική. Να φοβάται να μπει σε ανελκυστήρα, σε λεωφορείο, σε ταξί, να φοβάται να πάει στο κομμωτήριο ή σε κοινωνικές συναντήσεις. Όλα αυτά γιατί έχει συνδέσει τα παραπάνω με αρνητικά συναισθήματα ή με κίνδυνο να του συμβεί κάποια κρίση άγχους.
8. Πώς μπορεί η ψυχοθεραπεία και η Βιοανάδραση να με βοηθήσουν να ξεπεράσω τις φοβίες μου;
Η ψυχοθεραπεία μας βοηθά σε πρώτη φάση να αντιληφθούμε για ποιο λόγο έχουμε κάνει την δυσλειτουργική αυτή σύνδεση στο μυαλό μας. Δηλαδή ποια πεποίθηση, ποιος τρόπος σκέψης είναι αυτός που ενεργοποιείται αυτόματα στα συγκεκριμένα ερεθίσματα. Με την βοήθεια της γνωστικής-συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας το άτομο μπορεί να αντικαταστήσει τον δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης με ένα λειτουργικό. Το άτομο καλείται να μπει έπειτα σε μια διαδικασία σταδιακής αποευαισθητοποίησης, μέσω της οποίας επανασυνδέει το αντικείμενο της φοβίας του με θετικές πληροφορίες, ούτως ώστε να πάψει να το φοβάται.
Η τεχνολογία της Βιοανάδρασης είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο σε αυτές τις περιπτώσεις. Πέρα από την εκπαίδευση του ατόμου στην διαχείριση του άγχους του που εξηγήθηκε παραπάνω, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει το άτομο να μάθει να χαλαρώνει τον εαυτό του μπροστά στο θέαμα του αντικειμένου της φοβίας του ώστε σιγά σιγά να το επανασυνδέσει με θετικά συναισθήματα, αντί για αρνητικά.