Η ψυχολογία του ψέματος:Ποιες καταστάσεις το δικαιολογούν;
Η ψυχολογία του ψέματος:Ποιες καταστάσεις το δικαιολογούν;Μάθετε σε ποιες περιπτώσεις επιτρέπετε και πότε οι προθέσεις σας το απενοχοποιούν.
Οι περισσότεροι έχουμε ταυτίσει το ψέμα με μια ανήθικη πράξη. Όμως, σε κάποιες περιπτώσεις μοιάζει η καλύτερη λύση, ειδικά «αν φέρνει κάποιο κέρδος σ’ αυτόν που το λέει, και συγχρόνως δεν βλάπτει εκείνους που το ακούν».
Συχνά μάλιστα θεωρούμε ότι έχει αγαθά κίνητρα. Κατά πόσον όμως ο σκοπός αγιάζει πάντα τα μέσα; Δείτε ποιες καταστάσεις δικαιολογούν απέναντι στον εαυτό σας, ίσως και τους άλλους, κάποιο μικρό ή μεγαλύτερο ψέμα. Μην ξεχνάτε όμως ότι σε κάθε περίπτωση έχετε και εναλλακτικές.
Πότε η αλήθεια είναι ανήθική;
Όταν εκφράζεται με τρόπο που πληγώνει και δυσαρεστεί τον αποδέκτη. Σε αυτή την περίπτωση ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, καθώς η αλήθεια απορρέει από τη δική μας ανασφάλεια και την προσπάθειά μας να τονίσουμε τις ατέλειες του άλλου. Για παράδειγμα, όταν λέμε σε κάποιον «τελευταία κάνεις συνέχεια λάθη στη δουλειά σου», δεν τον βοηθάμε να βελτιωθεί, αλλά προσπαθούμε να φανούμε εμείς πιο αποδοτικοί.
Καλοπροαίρετα ψέματα για τον εαυτό μας:
Μερικές φορές αναγκαζόμαστε να λέμε ψέματα για πράγματα που μας αφορούν. Πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτό είναι θεμιτό, όταν:
- Δεν θέλουμε να φανούμε αγενείς: Συχνά, η καλή διάθεση και το χαμόγελο του άλλου είναι πιο δυνατά από μια «ασήμαντη» αλήθεια! Άλλωστε, πιστεύετε ότι μπορεί να κάνετε λάθος. Κι όμως, η αλήθεια που λέγεται με πραγματικό ενδιαφέρον εισπράττεται πάντα θετικά. Από την άλλη, όπως υπάρχει και κομψός τρόπος να τη λέμε, όταν:
- Προστατεύουμε τα «προσωπικά μας δεδομένα».Σίγουρα θα σας έχει συμβεί κάποιος να σας κάνει αδιάκριτες ερωτήσεις. Οπότε, νιώθετε ότι έχετε δικαίωμα να πείτε τη μισή αλήθεια ή ένα…ολόκληρο ψέμα. Ωστόσο, «μπορείτε επίσης να τους δείξετε πως σας ενοχλεί το γεγονός ότι είναι αδιάκριτοι, ή να πείτε ευθαρσώς ότι δεν τους αφορά.
- Θέτουμε τα όριά μας: Όταν κάποιος δεν τα σέβεται και έχει την τάση να τα παραβιάζει, ίσως χρειαστεί να του πούμε ένα ψέμα για να τον κρατήσουμε σε απόσταση. Σίγουρα σας έχει τύχει να μην απαντάτε στο κινητό γιατί δεν έχετε διάθεση να εξηγήσετε σε κάποιον ότι σας ενοχλεί. Αναρωτηθείτε όμως: μήπως τελικά δεν προσπαθείτε αρκετά να πείσετε τους άλλους να σέβονται τα όριά σας;
- Προφυλάσσουμε την εικόνα μας: Ή τουλάχιστον αυτό νομίζουμε ότι θα πετύχουμε. Μπορεί, λόγου χάρη, να μη θέλουμε να δείξουμε ότι βρισκόμαστε σε δύσκολη συναισθηματική κατάσταση, για να μη φανούμε αδύναμοι. Πόσο καλά όμως αισθανόμαστε όταν κρύβουμε την ανθρώπινη πλευρά μας;
- Φοβόμαστε την αποδοκιμασία: Πιστεύουμε ότι ο άλλος δεν θα εκτιμήσει την αλήθεια ή ότι η γνώμη μας δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Μερικές φορές, π.χ., έχουμε την εντύπωση πως μια πρότασή μας στον προϊστάμενο είναι καταδικασμένη σε απόρριψη, επειδή μπορεί να εκληφθεί από τον ίδιο ως αμφισβήτηση της δικής του αποτελεσματικότητας. Όμως, κάποιες φορές ίσως αξίζει να το ρισκάρουμε.
Καλοπροαίρετα ψέματα για τους άλλους:
Μερικές φορές λέμε ψέματα για να μην πληγώσουμε τους άλλους ή να μην παρεξηγηθούν, π.χ. όταν :
- Προσπαθούμε να τους προστατεύσουμε: Η αλήθεια πονάει και δεν αντέχουμε όλοι να προξενήσουμε πόνο στον άλλο λέγοντάς την, επειδή νοιαζόμαστε υπερβολικά για αυτόν. Για παράδειγμα, μπορεί να βρεθούμε στη δύσκολη θέση να αποφασίσουμε αν πρέπει να πούμε σε κάποιον δικό μας ότι πάσχει από ανίατη ασθένεια. Σε τέτοια δύσκολα διλήμματα, που αφορούν και στη σχέση του άλλου με τον ίδιο του τον εαυτό, αναζητήστε τη λύση με τη βοήθεια ειδικού.
- Διατηρούμε «μιαν… ωραία ατμόσφαιρα»: Ναι, υπάρχουν και τα κατά… συνθήκη ψεύδη. Μπορεί, λ. χ., ενώ βρίσκεστε σε ένα καλό εστιατόριο και περνάτε ωραία, ένα άτομο από την παρέα να κάνει τη λάθος ερώτηση. Αν την απαντήσουμε, ίσως χαλάσει όλη τη βραδιά.
- Δεν θέλουμε να «δώσουμε» κάποιον: Πολλές φορές γνωρίζουμε μια αλήθεια που αφορά τη ζωή κάποιου άλλου, και δικαιολογημένα θεωρούμε ότι δεν είναι δική μας υπόθεση. Για παράδειγμα, η απιστία που έφτασε τυχαία στα αυτιά μας, και η οποία αφορά ένα φίλο. Οπότε, αντιμετωπίζουμε ένα σοβαρό δίλημμα: να αποκαλύψουμε εμείς 01 ίδιοι τον «ένοχο» ή να αφήσουμε κάποιον άλλο να «βγάλει το φίδι από την τρύπα»;
Αλήθειες που οδηγούν στο ψέμα
Πίσω από κάθε ψέμα, κρύβεται μια αλήθεια που δεν μπορούμε να χειριστούμε. Πριν αρχίσετε να ασχολείστε με το ψέμα που σας είπαν ή που αναγκαστήκατε να πείτε, αναρωτηθείτε: Σε ποια αλήθεια δυσκολευτήκατε να δώσετε χώρο και χρόνο μέσα σας, αλλά και στη σχέση που την αφορούσε; Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα απαιτεί υψηλό δείκτη… αυτογνωσίας και, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, δουλειά με κάποιον ειδικό.Ένα ψέμα μπορεί να οφείλεται σε δυσαρέσκεια, ανείπωτο θυμό, μια επιθυμία ή τη ματαίωσή της, καθώς και σε χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Κάποιοι δυσκολεύονται να πουν την αλήθεια επειδή δεν είναι σίγουροι για τον εαυτό τους ή δεν έχουν καλή σχέση μαζί του.Γι’ αυτό ίσως η αλήθεια που μας κάνει ελεύθερους είναι συνήθως εκείνη που δεν θέλουμε να ακούμε.
ΔΕΣ ΑΚΟΜΑ
ΔΗΜΟΦΗΛΗ ΑΡΘΡΑ